Betekenisvol

‘Waarom moet ik dit leren? Waarvoor dient dit?’
Er is motivatie nodig om door te zetten tijdens het leren. Die motivatie kan in de opdracht zelf liggen:

• Word ik hiermee uitgedaagd?
• Ben ik er iets mee om dit te weten, te leren, te ontdekken?
• Zal het resultaat van mijn/ons werk voor iets gebruikt worden?

Leerlingen ervaren vaak dat ze bepaalde taken op school moeten uitvoeren "omdat het in de leerboeken staat" of "omdat het deel uitmaakt van het curriculum". Betekenisvol leren begint bij betrokkenheid. We willen leerlingen inspireren en aanmoedigen om nieuwsgierig te zijn, vragen te stellen en actief deel te nemen aan hun eigen leerproces. Het creëren van een omgeving waarin leerlingen zich gewaardeerd voelen en de relevantie van hun leerervaringen begrijpen, is essentieel. Betrokkenheid betekent voor ons niet alleen het volgen van lessen, maar het actief verkennen en toepassen van kennis in echte contexten.

Om dit op een zo effectief mogelijke manier te doen creëer je als leerkracht duidelijkheid. We streven naar heldere doelen en transparante verwachtingen. Leerlingen moeten begrijpen waarom ze bepaalde vaardigheden ontwikkelen en hoe dit past in hun bredere groei en ontwikkeling. Duidelijkheid biedt ook ruimte voor leerkrachten en leerlingen om samen te reflecteren en te evalueren, waardoor het leerproces een dynamische en gezamenlijke ontdekkingsreis wordt.

Hoe betekenisvoller het aanbod, hoe krachtiger de leer- en leefomgeving.

CREËER BETROKKENHEID

Expliciteer de relevantie van de taak

Duiding geven en een heldere link met de praktijk, leefwereld en/of omgeving kunnen zorgen voor een grotere betrokkenheid. Wanneer ze begrijpen hoe de informatie relevant is voor hun eigen leven en leren, zijn ze vaak meer gemotiveerd en betrokken bij het leerproces. Op deze manier vergroot je de kans dat leerlingen vanuit een intrinsieke motivatie mee eigenaarschap opnemen in de taak.

Breng de wereld in de klas en breng de klas naar de wereld

Streef ernaar dat de leerling de behoefte gaat voelen om datgene wat hij geleerd heeft, spontaan/bewust/onbewust in te zetten in zijn eigen leven. Creëer als leerkracht mogelijkheden om deze transfer mogelijk te maken in zo’n betekenisvol mogelijke context.

CREËER HELDERHEID

Geef duidelijke en uitdagende instructie

Besteed voldoende tijd aan duidelijke, gestructureerde en uitdagende instructie. Als leerlingen niet begrijpen wat er geleerd moet worden, wordt leren lastig. Afgebakende lesfasen en doelen brengen structuur. Uitdagende doelen en een les ‘waar vaart in zit’ in een warm leerklimaat motiveren je leerlingen.  Maak daarbij steeds gebruik van taal die voor de leerlingen duidelijk en begrijpelijk is.

Combineer woord en beeld

Leerlingen slaan informatie die zowel via woorden als beelden wordt gepresenteerd, gemakkelijker op dan wanneer alleen maar woorden worden gebruikt. Dit principe is gebaseerd op het feit dat verbale en visuele informatie volgens twee afzonderlijke (maar gelijktijdig werkende) processen in het werkgeheugen verwerkt worden en vervolgens in het langetermijngeheugen geïntegreerd. Dat maakt het leren minder belastend en effectiever.

Ik maak het aanbod werkelijkheids- en toepassingsgericht.

• Ik breng de wereld in de klas.
• Ik breng de klas naar de wereld.
• Ik streef ernaar dat leerling de behoefte gaat voelen om datgene wat hij/zij geleerd heeft, spontaan/bewust/onbewust in te zetten in zijn eigen leven.
• Ik zorg voor een duidelijk en uitdagend aanbod dat is afgestemd op de doelgroep.
• Ik ben kritisch t.o.v. het gehanteerde lesmateriaal/aanbod.

Ik verduidelijk leerdoelen en beoordelings- of succescriteria 

• Ik expliciteer wat er geleerd wordt (‘de leerdoelen’) en waarom dit belangrijk is.
• Ik formuleer samen met de leerlingen succescriteria voor de vaardigheid die wordt aangeleerd.
• Ik maak duidelijk hoe het bereiken van het leerdoel beoordeeld zal worden.

Ik zorg dat leerlingen me begrijpen.

• Ik leg leerstof uit in voor leerlingen begrijpelijke (instructie) taal en gekende schooltaalwoorden en vaktermen.
• Vragen zijn helder en eenduidig geformuleerd.
• Ik ondersteun opdrachten visueel: met prenten/ met materiaal/ met gebaren.
• Ik bevorder de taalontwikkeling van mijn leerlingen door een aangepast en uitdagend taalaanbod, voldoende taal(productie)ruimte te bieden en taal-stimulerende feedback te geven.
• Ik zorg ervoor dat mijn leerlingen diepere woordkennis verwerven door o.a. te praten over relaties tussen woorden en deze relaties en concepten indien mogelijk te visualiseren.
• Ik hanteer concrete voorbeelden uit de leefomgeving om mee aan de slag te gaan.

Binnen de 3 cirkels van een krachtige leeromgeving (de Bruijn, Overmaat, Glaudé, Heemskerk, Leeman, Roeleveld, & van de Venne, 2005; Torfs & Versteden, 2016) krijgt een betekenisvol aanbod ook een prominente plaats.

ZIE SMARTSCHOOL

PBD GO! Navigator - Materialenbank › Iedereen inclusief! › Route naar inclusie › Basisklimaat › Krachtige leeromgeving › Betekenisvolle taken

WEBLINKS

• Kennis van betekenis: betrokkenheid als kwaliteit van leerprocessen en leerresultaten – M. Volman, Universiteit Amsterdam
• Teaching for meaningful learning  - B. Barron & L. Darling-Hammond, Stanford University
• Studio Globo – werk aan de wereld in de klas
• Wereldburgerschap - Klasse
• Zijn leerlingen bij de les, observatietool - Klasse

IN DE PRAKTIJK

Binnen veel van onze methodescholen wordt gewerkt met een uitgebreid betekenisvol aanbod dat tevens afgestemd is op de leerplannen.