Activerend

De opdracht of leeractiviteit nodigt uit tot activiteit bij de leerlingen! Het laat de mayonaise werken…

Activerend leren motiveert de leerling om over te gaan tot actief informatie verwerken (en dus leren).

Dit vraagt dat de leerkracht de leerstof actief ophaalt, voordoet, actief laat inoefenen en herhaalt, zodat leerlingen maximaal mee denken en handelen.

Als leerkracht speel je een cruciale rol in het activerend leren van je leerlingen: je moedigt hen aan om verantwoordelijkheid over hun leerproces te nemen en actief te leren.

Activeer relevante voorkennis, want wat je al weet bepaalt wat en hoe snel je leert.

• Herhaal op een actieve wijze de voorkennis die de leerling nodig heeft om de nieuwe leerstof te begrijpen.
• Bied een kapstok om nieuwe leerstof te verbinden aan de eerder geleerde leerstof en richting te geven aan het verdere verloop van je les.
• Wanneer je een kort onderwijsleergesprek hanteert voor het activeren van de voorkennis, heb dan aandacht voor een effectieve vraagstelling.
•  

Laat leerstof actief verwerken

• Productieve strategieën verplichten de leerling om leerstof actief te herkneden. De leerling creëert een nieuw bijproduct, zoals een verklaring, een samenvatting of een schema. Daardoor onthoudt die meer dan door de leerstof op een meer passieve wijze te 'consumeren' door bijvoorbeeld alleen maar te herlezen.
• Actief verwerken kan individueel maar ook in samenwerking (zie ook onze bouwsteen ‘sociaal). Belangrijk is om deze strategieën op het juiste moment te gebruiken en om ze ook aan te leren (zie ook instructiemodel bij leerkrachtgestuurd- leerlinggestuurd leren).

Oefen gespreid

• Door gespreid in de tijd leerstof in te oefenen, blijft deze leerstof beter plakken.
• Wanneer je met nieuwe leerstof gaat oefenen, werkt het voor het onthouden van de leerstof beter als je de oefeningen spreidt in de tijd over meerdere kortere oefensessies dan wanneer je de leermomenten in één lange oefensessie concentreert. Denk dus goed na over het doorbreken van ‘modulair’ werken.
•  

• Ik stel vragen die uitnodigen tot denken.
• Ik screen het leermateriaal kritisch op de cognitieve vereisten: Welke (denk)vaardigheden moeten de leerlingen inzetten? Is het zinvol om daar nu (met deze leerlingen) op in te zetten?
• Ik geef alle leerlingen eerst denktijd (individueel of met een denkmaatje) vooral ik iemand aanduid om te antwoorden.
• Ik voer een krachtig onderwijsleergesprek waarbij alle leerlingen verplicht worden actief na te denken of deel te nemen. Bv. willekeurig aanduiden, bedenktijd geven, overleg in duo’s, vraag stellen en dan pas aanduiden, ...
• Ik kies werkvormen die leerlingen aanzetten tot actief nadenken.
• Ik varieer in vraagtypes: open/gesloten, feitenkennis, vragen die hoger-orde denken stimuleren (bv. analyseren), …
• Ik koppel voorkennis aan de nieuwe doelen; wat hebben we reeds geleerd (= kapstok) en wat gaan we leren?
• Ik hanteer werkwijzen om willekeurig leerlingen uit te kiezen om te antwoorden of werkwijzen waarbij alle leerlingen moeten nadenken/ reageren. Bv. naam aan het einde van de vraag pas noemen, pot met namen, …
• Ik creëer ruimte voor het denkproces en laat vragen elkaar niet te snel opvolgen; dat voorkomt ‘ denkstress’.

Een overzichtelijke handleiding om lessen samen te vatten met de Cornell-methode.

Leren leren laat ze een spiekbriefje gebruiken
https://www.youtube.com/watch?v=Af5cPP8cNC0

Videoreeks: leerstrategieën die effectief zijn in de klas
https://www.klasse.be/251761/videoreeks-leerstrategieen-met-effect

Je leerlingen leren beter met een oefentest
https://www.klasse.be/218762/beter-leren-met-een-oefentest/

Voorkennis checken
Waar staan mijn leerlingen? 3 slimme werkvormen
https://www.klasse.be/632271/12-werkvormen-die-checken-waar-je-leerlingen-staan/

Laat leerlingen tekenen tijdens een theorieles
https://www.klasse.be/234929/laat-leerlingen-tekenen-tijdens-de-theorieles/#:~:text=Ze%20mogen%20alleen%20hun%20tekeningen,ze%20de%20essentie%20begrepen%20hebben

Passieve leerlingen?
https://www.klasse.be/74205/passieve-leerlingen-betrekken-bij-de-les-kaartjes

EXTRA WEBLINKS

• Bekijk de 12 wijze lessen van Tim Surma over effectieve didactiek.
• https://thomasmore.be/nl/onderwijs-en-leren/leer-studenten-studeren-met-succes 
• https://www.vernieuwenderwijs.nl/online-schemas-en-diagrammen-maken-met-draw-io/ 
• https://didactiefonline.nl/blog/paul-kirschner/tips-voor-gespreid-leren